#माझ्यातलीमी

‌नात्यांच्या सावली



राहुलच्या आयुष्यात नाती ही नेहमीच एक कोडे होती. लहानपणापासूनच त्याला वाटायचं, काही नाती इतकी साधी असतात की त्यांना नाव देण्याची गरजच पडत नाही. ते फक्त असतात – सुखात हसवतात, दुःखात सोबत उभे राहतात. पण आजकालची जगं ही वेगळीच. पैसा आणि परिस्थितीने जोडलेली नाती, जणू कागदाच्या पुलावर चालणारी धाग्यांची खेळणी.
राहुलला आठवत होतं, त्याच्या कॉलेजच्या दिवसातला मित्र संजय. तो फक्त मित्र नव्हता, भाऊ होता. जेव्हा राहुलच्या वडिलांचं अपघातात निधन झालं, आणि घराची आर्थिक स्थिती डळमळीत झाली, तेव्हा संजयने काही बोललं नाही. रात्रीच्या रात्री त्याच्या घरी पोहोचला, स्वतःच्या बँकेतून पैसे काढले आणि म्हणाला, “भाई, हे तुझं कर्ज नाही. हे नातं आहे.” राहुलने विचारलं, “हे नातं काय नाव द्यायचं?” संजय हसला, “नाव कशाला? ते आपोआप सावरून घेतं.” ते नातं आजही राहुलच्या हृदयात जिवंत आहे – नाव नसलेलं, पण अमूल्य.
पण सर्व नाती अशीच नव्हती. राहुलच्या लग्नानंतरची बायकोची बहिण, प्रिया. ती नातेवाईक म्हणून आली, पण तिच्या नजरेत फक्त राहुलची नवीन नोकरी आणि घराची सोय दिसली. सुरुवातीला ती रोज येऊ लागली, “भावजा, मदत हवी का?” पण जेव्हा राहुलच्या कंपनीत कटऑफ आला आणि तो बेरोजगार झाला, तेव्हा तिचे फोन थांबले. एकदा तरी विचारलं नाही, “काय चाललंय?” उलट, तिने इतर नातेवाईकांना सांगितलं, “राहुलवर अवलंबून राहू नका, तो आता काहीच नाही.” राहुलला वाटलं, ही नातं नावापुरतीच. जणू एखादी बाजारातली वस्तू – किंमत दिसली तर घे, नसली तर फेकून द्या.
आणि मग आली ती रात्र, जेव्हा राहुलच्या आयुष्यातील सर्वात वाईट नातं समोर आलं. त्याचा चुलत भाऊ, विक्रम. बालपणी एकत्र खेळलेले, पण आता पैशाच्या लोभी. विक्रमने राहुलकडून कर्ज घेतलं होतं – वचन दिलं होतं, “एक महिन्यात परत करेन.” महिने गेले, पैसे परत नाही. उलट, विक्रमने घरात येऊन ओरडा केला, “तू माझ्या कडे भिक मागतोस? मी तुझा भाऊ आहे!” राहुलचा संताप अनावर झाला. “भिक नको, पण कुत्रा आवर!” हे शब्द त्याच्या तोंडून निघाले. विक्रम तिथेच थांबला, डोळ्यातून अश्रू आले. तो समजला, नातं म्हणजे फक्त घेणं-देणं नाही, ते विश्वास आहे.
त्या रात्री राहुलने ठरवलं – खरी नाती जपावीत, वाईट नाती तोडावीत. आज तो संजयसोबत बसून हसतो, आणि विक्रमला भेटत नाही. नाती ही शिकवण देतात – काही नाव नसतात पण टिकतात, काही नाव असतात पण मरतात. आणि काही? त्यांना तोडून टाकावं, नाहीतर ते विषारी झाडं वाढवतात. राहुल आता शांत आहे. नाती निवडणं शिकलंय तो.
(शब्दसंख्या: २१८)
#०७_१०_२०२५_मंगळवार
©️®️ #सौ.अपर्णा जयेश कवडे.