जीवन आनंद
काखेत कळसा गावाला वळसा…..आनंदाच्या बाबतीत, आपली अशीच अवस्था आहे…आनंद आपल्या अगदी जवळपास आहे…पण आपण तो, दुसरीकडे कुठेतरी शोधत असतो…..सकाळी जाग आल्यावर, आपले हात, पाय, कान, नाक, डोळे शाबूत आहेत…. आज,ही सृष्टी अनुभवायला, जीवनानंद घ्यायला ,आपण जिवंत आहोत ,हीच केवढी आनंदाची गोष्ट आहे..आपण गाढ झोपी जातो, तेव्हा आपले वय, प्रतिष्ठा,पद, स्त्री का पुरुष,या सर्वांपासून मुक्त असतो….जाग आल्या बरोबर, सगळ्या जाणीवा जाग्या होतात…. म्हणजे, एकप्रकारे आपण रोज नव्याने जन्म घेत असतो….या अगाध लीलेचा जो कर्ता करविता आहे, त्या , विधात्या ला कृतज्ञता व्यक्त करून दिवसाची सुरुवात ,आनंदाने करावी…..
दिल है छोटासा…. छोटीसी आशा….. सकाळी उठल्यावर गरम चहाचा कप, आणि न्युज पेपर हातात पडावा ,अशी माफक अपेक्षा असते…. आणि मग, एका हातात चहाचा कप, आणि दुसर्या हातात पेपर ….. यामध्ये कोणत्या प्रकारचा आनंद होतो ते काही सांगता येत नाही, पण आनंद होतो हे निश्चित…. खरं तर पेपरमधील बर्याचशा बातम्या,टी.व्हीवर बघून झालेल्या असतात, किंवा पेपरमधील बातम्या वाचून, आपल्या आयुष्यात फार काही उलाढाल होणार असते, असेही नाही… टीव्ही, मोबाईल, पूर्व काळी, न्यूजपेपर आणि आकाशवाणी ही दोनच साधने बातम्यांसाठी आणि करमणूकीसाठी होती….रेडीआओवरील ‘बातम्या’ ऐकण्यात कोण अप्रूप असायचं…तसेच रेडीओवर ,अचानक एखाद्या अनवट गाण्याची सुरावट कानी पडल्यावर,होणारा आनंद अवर्णनीय असायचा….आता करमणूकीचं आणि माहितीचं पेव फुटलंय…ज्यांना असा आकाशवाणीच्या आनंदाचा लाभ मिळाला, त्यांना भाग्यवान म्हटले पाहिजे ..तर तेव्हापासून पेपर वाचनाची लागलेली सवय, अजूनही सुटली नाही.. . म्हणतात ना, माणूस सवयींचा गुलाम असतो,तेच खरे..पेपर वाचून होतो न होतो तोच ,दारावरची बेल वाजते, आणि दारात ,चालता बोलता न्यूजपेपर हजर ….. कामवाल्या मावशी….मग काय ! सार्या घराचा ताबा मावशी घेतात….. गप्पांची टेप चालू करून मावशी झपाट्याने कामं उरकत असतात… .”अहो ताई, कळलं का तुम्हाला,”असे म्हणत ,गंभीर विषयापासून झालेली सुरुवात ,कधी हसण्या खिदळा्णार्या विषयापर्यंत येते, हे ,कळतच नाही…. घरातील सर्वांची दखल घेत, चेष्टा मस्करी करत, कधी संसारातले छोटेमोठे सल्ले पण आपलेपणाने देत असतात….सारं घर हसतं, खेळतं करत ,हा आनंदाचा वसा दुसर्या घरी वाटण्यासाठी ,मावशी सहजपणे निघूनही जातात…. खरं तर ,सतत पैशाची चणचण, अनेक कौटुंबिक समस्या असूनही,
आहे त्या परिस्थितीत समाधान मानून ,हसतमुखाने, त्या सगळीकडे वावरत असतात.. कष्ट करून का होईना ,आपण आपल्या पोटापाण्यापुरतं मिळवतोय, ह्यातच आनंद मानतात……खरंच,
आनंद हा ज्याचा त्यानेच शोधायचा असतो…
आपल्या सोसायटीतील साफसफाई वर्कर्स सतत काम करून परीसर स्वच्छ ठेवतात… त्यांना त्यांचा योग्य तो मोबदलाही मिळत असतो,पण ,येताजाता आपण त्यांना म्हणले की,
” मावशी तुम्ही किती छान काम करता, त्यामुळे आपला परिसर स्वच्छ रहातो, प्रसन्न वाटते”
एवढ्या बोलण्याने, त्यांच्या चेहेर्यावर कष्टाचे समाधान झाल्याचे हसूं पसरते….तसेच आपल्या घरी येणार्या मावशींना म्हणले की “मावशी ,आज साडी नवीन वाटतं ! छान दिसताय” त्यांचा चेहेरा खुलतो..प्रतिष्ठा, पद मधे न आणता,निर्मळ मनाने कुणाचे कौतुक करून एखाद्याला आनंद दिला तर, त्या आनंदाची परतफेड कोणत्या ना कोणत्या रूपात आपल्याला मिळतेच…हा वैश्विक नियम आहे…
रीक्षाने प्रवास करताना,रीक्षावाल्याशी पाच दहा पैशांसाठी ,हुज्जत घालायच्या ऐवजी अधूनमधून,त्यांना १०/२० रु चहा नाश्त्यासाठी देऊ करावेत ….काही जण असे विनाकारण दिलेले पैसे घेतही नाहीत…..पण खरंच एखादा गरजू अगदी अजीजीने घेतो, तेव्हा त्याच्या चेहेर्यावरील,स्मीतहास्य आपल्याला समाधान आणि आनंद मिळवून जाते….तसंही आपण मित्रमैत्रिणींसाठी पार्टीसाठी, अवाच्या सव्वा खर्च करतोच की…. कधी कधी अशा अनोळखी मित्रासाठी नाममात्र खर्च करून,आनंद घ्यायला काय हरकत आहे..जास्त चिकित्सा न करता, सहजासहजी आनंद घेता यायला पाहिजे….
प्रत्येकाची आनंदाची निधानं ,वेगवेगळी असतात.खरं तर दुसर्याची बरोबरी केल्याने, माणसाला आपल्याकडे जे काही आहे त्याचा आनंद होत नाही…. यामुळे तो दुसर्याची लाही आनंदी बघू शकत नाही, आणि स्वतः ही आनंदी होत नाही….खरं तर दिसणार्या गोष्टींमागे ज्याचे त्याचे कष्ट,मिळणाऱ्या संधी आणि शेवटी नशीब,ह्या गोष्टी असतात… त्यामुळे एकाला,एखादी गोष्ट आनंदाची वाटेल, तीच दुसऱ्यालाही वाटेल ,असे होत नाही.तसेच काळानुरूप, परिस्थितीनुरूप, मनस्थितीनुरूप, वयानुरूप आनंदाची कारणे ही बदलत रहातात. परिस्थिती बेताची असताना,पै पै साठवून घेतलेल्या छोट्या घराचा केवढा आनंद होतो….आणी चांगले दिवस आल्यावर मोठे आलीशान घर जरी घेतले, तरी त्या आनंदाची तुलना होत नाही….असो….
लहानपणी वाढदिवसाला मिळालेल्या गिफ्टचा ,जेवढा आनंद व्हायचा, तेवढाच आनंद, आता वयस्कर पणी, मेडिकल रिपोर्ट नॉर्मल आल्यावर होतो…..
काही लोक आनंदी वृत्तीचे असतात .ते जिथे असतील, तिथे आनंदी वातावरण निर्माण करतात …. अशा लोकांचा सहवास सर्वांना हवाहवासा वाटतो…. …आपण एखाद्या फंक्शनला जातो ,तेव्हा आपले वैयक्तिक असे काहीच कारण नसते,पण दुसर्याच्या आनंदात सहभागी होण्यासाठी ,आपण आनंदाने जातो, तेव्हा त्यांचा आनंद द्विगुणित होतो….
दैनंदिन जीवन तर आनंदाने भरलेले आहे…..
घरातील छोट्या बाळाने टाकलेले पहिले पाऊल, पहिले बोबडे बोल, याचा आनंद…..
लहानपणी स्टेजवर मिळालेलं पहीलं बक्षीस, मिळालेल्या टाळ्या….
ज्येष्ठांचा आशीर्वाद घेताना, सुरकुतल्या हातांचा झालेला स्पर्श……
खूप दिवस घराबाहेर राहिल्यावर, पुन्हा घरी आल्यावर झालेला आनंद….
आपल्या मनात असलेली, पण आपल्या हातात नसलेली ,गोष्ट अचानक घडून येते, तेव्हा झालेला आनंद…
देवळात डोळे मिटून दर्शन घेताना ‘त्या’च्याशी तादात्म्य होतो, तेव्हा झालेला आत्मानंद……
निसर्ग तर सदैव हात पसरून, आनंद देण्यासाठी सज्ज असतो…..
लांबच्या प्रवासात ,डोळ्यात न मावणारे डोंगर, दर्या, नद्या, घनदाट जंगले,
या सृष्टी सौंदर्याने मनाला झाले ला आनंद……
पहिल्या पावसात मनमुराद भिजण्याचा आनंद…,
कडाक्याच्या थंडीत शेकोटी भोवती बसून ,गप्पा मारण्याचा आनंद…
भरदुपारी ,रानावनात, भटकंती करताना ,अचानक वृक्षराजीने डोक्यावर धरलेलं छत्र……
कीतीही मोठं झालं तरी, प्रवासात गाडीत खिडकीजवळची सीट मिळाल्या चा आनंद …
अशी छोट्या मोठ्या आनंदाच्या गोष्टींची, बरीच मोठी यादी होईल…
दुःख हे शेअर केल्याने कमी होते, तर आनंद हा जेवढा शेअर कराल तेवढा वाढतच जाणार….. निःशंक,निर्मळ मनाने जगात वावरले की आनंद मिळतोच मिळतो…. आणि तोच आनंद आपण इतरांशी शेअर करायचा….मग काय…
आनंदाचे डोही,
आनंद तरंग…..
चित्त शुध्द असता….
मन रहाते प्रसन्न……
मन असता प्रसन्न…..
आनंदा ना लागे कारण…..
आनंदी राहता आपण…..
मग सुंदर होते जीवन….
धन्यवाद 🙏🏻
प्रतिभा कुलकर्णी ,पुणे
____________________
शब्दसंख्या – ८५४
_____________________